فنون تستزنی، یکی از
مهارتهای لازم در دوران دبیرستان و به خصوص کنکور است. تسلط بر تستزنی
در موفقیت کنکور تأثیر غیر قابل انکاری دارد. بحث دربارهی مجموعهی
مهارتهایی که منجر به افزایش توانایی عملکرد تستزنی میشود، بحثی چند
بعدی خواهدبود.
با وجود گستردگی موضوع، سعی میکنیم به مواردی بپردازیم که ضروریترهستند.
قسمتی ازتوصیههای این مقاله عمومی است و برای کلیهی دانشآموزان
دبیرستانی و کنکوری در نظر گرفته شدهاست. قسمتی از توصیهها هم خاص دروس
به صورت جداگانه و تفکیکی است، این مطالب بیشتر به درد کنکوریها میخورد.
طراحی وطراحان تستها
با وجود آن که
بعضی از افراد و مؤسسات ادعا دارند که روشهایی را ابداع کردهاند تا
کنکوریها حتی بدون حل مسأله یا توجه به صورت مساله و بر اساس قوانین
احتمالات بتوانند تستها را درست علامت بزنند، عملا چنین چیزی امکانپذیر
نیست و ادعاهایی ازاین قبیل نوعی فرصت طلبی محسوب میشوند. طراحی سؤالات
تست از یک سری اصول کلی و مشخص تبعیت میکند که معمولا طراحان تستها با
آنها آشنا هستند. البته این به آن معنی نیست که همهی اصول طراحی تست در
سؤالات کنکور رعایت میشود و همان گونه که هر ساله بعد از اتمام کنکور
عنوان میگردد اشکالاتی توسط اهل فن به سؤالات وارد میآید. از جمله اصولی
که در طراحی سؤالات کنکور رعایت میشود در نظر گرفتن سؤالات آسان، متوسط
و
مشکل در هر درس است. در مقابل، یکی از اشکالات وارد به طراحی تستها نوع
چینش سؤالات است. اصولا باید در هر درس سؤالات ازآسان به مشکل تنظیم شوند،
اما ظاهرا در سؤالات کنکور چنین نظمی وجود ندارد و مثلا گاهی بعد از
سؤالات سخت دیفرانسیل، بلافاصله سؤالات سخت گسسته آغاز میشود و یا مانند
کنکور سال 81 که سؤالات ادبیات با چند سؤال سخت پی در پی شروع شدهبود.
کلید: در طراحی سؤالات کنکور اصول کلی طراحی تست رعایت میشود. بنا بر این برای پاسخگویی به سؤالات به دنبال روشهای غیر عادی نباشید.
آمادگی برای هرنوع احتمال
علیرغم نکتهی قبلی، تصور نکنید که همه چیز باید بر وفق مراد پیش رود. متأسفانه بسیاردیده شدهاست که دانشآموزانی که با آمادگی خوب درسی در جلسهی کنکور حاضر شدهاند، به محض مواجهه با چند سؤال سخت پی در پی، سررشتهی کار را گم کرده و حتی بقیه را هم نتوانستهاند خوب جواب بدهند. این آمادگی ذهنی را در خود ایجاد کنید که ممکن است با هر احتمالی رو به رو شوید. امکان دارد در شرایطی که خوب پیش میروید، به ناگاه به یک، دو، سه و یا چند سؤال سخت برخورد کنید، امکان دارد سؤالات یک درس با تستهای مشکل شروع شود و هرنوع امکان دیگری نیز وجود دارد. در هر حال، شما آمادگی لازم را در خود ایجاد کنید تا دستپاچه نشوید.
کلید: خود را برای مواجهه با هر نوع سؤالی در سر جلسهی کنکور آماده سازید.
تستهای یک ستاره و دو ستاره
بیشتر مدرسان کنکورتوصیه میکنند وقتی با سؤالات یک درس رو به رو میشوید، به این شیوه عمل کنید:
یک به یک سؤالات رابخوانید. به طور متوسط خواندن متن هر سؤال حدود ۱۵ تا 20 ثانیه طول میکشد. اگر جواب سؤال و گزینهی درست را میدانید، بلافاصله در پرسشنامه (و نه پاسخنامه) علامت بزنید و سر سؤال بعدی بروید. به سؤالاتی میرسید که جواب آنها را نمیدانید. در این جا دو حالت پیش میآید:
۱- جواب را نمیدانید، ولی میدانید که میتوانید به نتیجه برسید. در کنارسؤال یک ستاره بزنید.
۲- در مورد بعضی از سؤالات هم اصلا جواب را نمیدانید و حدس میزنید که ارزش وقتگذاری ندارد. در کنار این نوع سؤالات دو ستاره بزنید.
به همین ترتیب تا پایان سؤالات آن درس پیش بروید. معمولا درمرحلهی اول تعدادی از تستها را با اطمینان درست علامت زدهاید، که البته در مورد درسهای متفاوت فرق دارد.
حال، مرحلهی دوم را به سؤالات تک ستارهای اختصاص دهید. در این مرحله هم تعدادی ازسؤالات را پاسخ خواهید داد.
در مرحلهی سوم به سؤالات دوستارهای بپردازید.
در دروس تخصصی امکان زیادی وجود دارد که وقتی برای سؤالات دوستارهای باقی نماند.
بعد از اتمام این سه مرحله جوابهای صحیح را یک به یک و با دقت به پاسخنامه منتقل کنید.
کلید: سؤالات هر درس را در سه مرحلهی تستهای با جواب مشخص، یک ستارهای و دوستارهای پاسخ دهید.
جرأت گذشتن از تست
در مورد سؤالات دوستارهای صحبت کردیم و گفتیم که در دروس تخصصی حتی این امکان وجود دارد که فرصتی برای پاسخ به آنها باقی نماند.
برای تعداد زیادی ازدانشآموزان پذیرفتن این نکته که باید از خیر بعضی از سؤالات بگذرند، سخت است. دانشآموزان باید عادت کنند که از روی بعضی از تستها بگذرند و این خود نه تنها نشانهی ضعف نیست، بلکه بیانگر مهارت دانش بالای فردا است. دانشآموزان بسیار محدودی وجود دارند که هم توانایی و هم فرصت آن را داشتهباشند که بتوانند به همهی سؤالات پاسخ دهند.
کلید: باید این فن جسورانه را بیاموزید که ازسر بعضی تستها بگذرید.
قدرت ریسک
این سؤال هم برای دانشآموزان پیش میآید که اگر در مورد گزینهها شک کردند (با توجه به نمرات منفی تستها) آیا علامت بزنند یا خیر.
کلید: در تستهایی که در مورد گزینهی صحیح شک دارید، تنها زمانی ریسک کنید که اطمینان داشتهباشید حداقل دو گزینه غلط است.
خواندن کل اجزای تست
این نکتهای است که همه در مورد آن اتفاق نظر دارند، باید تمام اجزای تست را با دقت بخوانید. صورت مسأله را با حوصله و تمرکز مطالعه کنید. به همین ترتیب به تک تک گزینهها توجه کنید. یادتان باشد اگر عجله کنید، شاید زمان را ذخیره نمایید، ولی به طور حتم، احتمال اشتباه بسیار زیاد خواهدبود .اگر بپذیرید که باید از بعضی از تستها بگذرید، این به دقت شما هم خواهد افزود.
کلید: قبل از هر گونه اقدام به پاسخگویی تست، تمام اجزای آن را با دقت بخوانید.
پیشبینی قبل از جواب
اگر حوصلهاش را دارید و عجله نمیکنید، سعی نمایید وقتی صورت مسأله را خواندید قبل از نگاهکردن به گزینهها، جواب را حدس بزنید. این کار سرعت عمل شما را در پاسخگویی به تستها افزایش خواهدداد. حتی در صورتی که حدس شما درست از آب درآمد و پاسخ شما بین گزینهها وجود داشت، باز هم حتما سایر گزینهها را بخوانید.
کلید: سعی کنید قبل از پاسخ به هر تست، گزینهی صحیح را حدس بزنید.
فریب نخورید
به محض خواندن صورت مسأله، سراغ راحتترین و سادهترین گزینه نروید. متوجه گزینههای انحرافی باشید. به قول کنکوریها، اگر شما مفهومی را خوانده باشید، احتمال انحراف شما کاهش خواهدیافت. با این همه بازهم ممکن است به خاطر عدم تمرکز، عجله و اشتباه گرفتن سرنخها فریب بخورید و ناخودآگاه به محض دیدن کوچکترین سرنخی از پاسخ، آن را علامت بزنید. پس بسیار بسیار مهم است که از یک طرف تمرکز و دقت را تمرین کنید و از طرف دیگر با روشهای کنترل اضطراب آشنا باشید، تا بتوانید حالت تعادلی خود را حفظ نمایید.
کلید: درجلسهی کنکور دقت کنید در فضایی قرار نگیرید که با کوچکترین سرنخها فریب بخورید.
تقسیم زمان
این درست است که باید درجلسهی کنکور تقسیم زمان داشتهباشید، اما به آن معنانیست که برای همهی تستها زمانی یکسان در نظر گرفت. این نکته بسیارظریف و حساس است. اگر برای تستی سه دقیقه وقت صرف کردید، حتما تستی هم وجود خواهدداشت که درظرف 20 ثانیه پاسخ آن را بیابید. بنا بر این در مورد تقسیم زمان وسواس به خرج ندهید. شما برای هر درس زمانی را در اختیار دارید، باز اگر پذیرفتهباشید که از سر بعضی تستها بگذرید، احتمالا زمان برای بقیهی سؤالات کافی خواهد بود. در بعضی موارد (به خصوص دروس عمومی) امکان استفاده از زمانهای دروس دیگر هم به وجود میآید.
کلید: در تقسیم زمان برای پاسخگویی به تستها، توجه داشتهباشید که زمان برای حل هر تست متفاوت است.
زمانی برای مرور
اگر فرصتی بود زمانی برای مرور تستها کنار بگذارید ولی پاسخها را عوض نکنید، مگر این که اطمینان حاصل کنید که پاسخ اول شماغلط بودهاست. هر چه بیشتر سر یک سؤال مردد باشید، احتمال زیادتری دارد که سر گیجه بگیرید.
کلید: اگر زمانی برای مرور تستها باقی ماند، پاسخ را تنها زمانی تغییر دهید که به غلط بودن پاسخ اولیه اطمینان حاصل نمایید.
سرعت عمل
سرعت عمل در تست زنی به عوامل متعددی بستگی دارد:
به هر حال،سرعت عمل در تست زنی موضوعی مستقل از سایر رفتارها نیست. فردی که کلا کند است، فردی که زود مضطرب میشود و یا کسی که تقسیم زمان مناسبی ندارد، احتمالا در کلیهی فعالیتهایی که نیازمند سرعت عمل و توانایی مشاهده است، مشکل خواهدداشت.
کلید: برای افزایش سرعت عمل در تست زنی چهارعامل مؤثرند: تمرین و رکوردگیری تست زنی، شادابی و سر حال بودن، تمرکز و آرامش، ومطالعهی مفهومی.
دقت درمحاسبات عددی
در
همهی رشتههای کنکوری دروسی وجوددارند که در آنها حل مسأله و محاسبات
عددی ضرورتی اساسی است. اشتباهات دانشآموزان در محاسبات عددی عمدتا ناشی
ازعجله وعدم تمرکز آنها است که این هم ناشی از تلاش آنان برای از دست
ندادن زمان است. گفته شد، این عجله غیر از ضرر وافزایش احتمال اشتباهات،
به طورحتم هیچ خیری ندارد. به محاسبات عددی به خصوص دررشتهی ریاضی که
موارد آن زیاد است،
دقت بیشتری داشتهباشید. سعی کنید به نحوی در
محاسبات پیش روید که همان یک بار محاسبه، اطمینان شما را حاصل نماید. عجله
در محاسبه، شک شما را افزایش داده و منجر به محاسبات دوباره و سه باره و
اتلاف وقت خواهدشد.
کلید: محاسبات ریاضی را با دقت و تمرکز انجام دهید.
مجموعهی ریاضی
در تستهای ریاضی برای کسب نتیجهی بهتر ساختاری با این ترتیب توصیه میشود:
مفهوم را به خاطر بسپارید. موارد جامع و مانع را شناسایی کنید. قضایای مربوط به مفهوم مورد نظر را به دقت و با تمامی اجزا به خاطر بسپارید.
موارد منتج از این قضایا را شناسایی کنید. تا حد ممکن مواردخاص پیرامونی را شناسایی کنید.
در دروس ریاضی نباید به حفظیات اکتفا کرد، اگر چه لازم است تمام فرمولها را بدانید. در هر مسأله، مجهول مسأله را در یک طرف ومفروضات را در طرف مقابل بنویسید. مشکل عمدهی دانشآموزان در دروس ریاضی این است که صورت مسأله را درک نمیکنند. اگر مفروضات مسأله را تشخیص دهید، میتوانید به پاسخ هم برسید. راه حل، درون همین مفروضات وجود دارد. در درس دیفرانسیل مرور نکات کلی مربوط به نمودارها میتواند در حل مسایل مربوط به برد تابع، اکسترممهای نسبی ومطلق وتغییرات تابع، مفید واقع شود. با توجه به توزیع سؤالات کنکور در درس دیفرانسیل منطقی به نظر میرسد که بیشتر تمرکز در فصول سوم به بعد باشد.
کلید: در تستهای ریاضی، یک روش کار مشخص داشتهباشید تا دچار سردرگمی نشوید.
فیزیک
حجم زیاد درس فیزیک و تنوع موضوعات آن ایجاب میکند که از قبل:
کلید: در درس فیزیک ضمن مطالعهی مفهومی و تقویت بنیهی ریاضی، به طور کیفی تستهایی در سطوح ساده، متوسط و سخت بزنید و مراقب مفاهیم نزدیک به هم باشید.
شیمی
توزیع تستهای شیمی به طور مساوی بین کتابهای شیمی 2، شیمی 3، شیمی پیشدانشگاهی 1 و شیمی پیشدانشگاهی 2 صورت میگیرد.
تنها
حدود 10 درصد از کل تستها مربوط به مسایل میباشد و بقیهی مطالب توصیفی
هستند، لذا در صورت کمبود وقت به هنگام تست زنی وقت مطالعهی مسایل را به
زمانی موکول کنید که همهی مطالب توصیفی را مطالعه کردهباشید. در فرصت و
موقعیت روزهای پایانی کنکور بهترین روش تست زدن، حل تستهای دورهای
کنکورهای ساده (۷۶ تا ۸۱) میباشد و استفاده از تستهای طبقه بندی توصیه
نمیشود. با در نظر گرفتن این که شیمی آخرین درس در مجموعهی تستهای
اختصاصی دفترچهی سؤالات است، دانشآموزان به دلیل اختصاص وقت به تستهای
دروس قبلی، در مورد شیمی دچار کمبود وقت میشوند. زمانی که تستهای
دروس اختصاصی دیگر را علامت میزنید، به زمان باقیمانده برای شیمی هم
توجه داشتهباشید.
کلید: در تستهای شیمی به نحوهی توزیع سؤالات و هم چنین در اولویت قرار دادن پاسخگویی به تستهای توصیفی توجه نمایید.
زیست شناسی
به دلیل تنوع زیاد منابع و کتب تستهای زیست شناسی، مراجعه به تستهای کنکور سالهای قبل به عنوان بهترین منبع، بیشتر توصیه میشود. پیشنهاد میشود در روزهای پایانی برای ایجاد آمادگی بیشتر از مبحث درس زیست، حدود 40 تست تمرین و مرورگردد. شواهد نشان میدهد که فقط 7 درصد از دانشآموزان تستهای زیست شناسی را بالای 50 درصد میزنند. از دو جنبه میتوان به این مشکل نگاه کرد:
هر
سؤال نکات کلیدی دارد که با خوب فهمیدن سؤال قابل دستیابی است. برای
هرسؤال زیست شناسی 45 ثانیه زمان وجوددارد و از این زمان میتوان 15 ثانیه
را به خوب خواندن سؤال، 15 ثانیه را به
خواندن گزینهها و 15 ثانیه را
به پاسخ دادن و پرکردن پاسخنامه اختصاص داد .البته بیان این نکته صرفا
برای ایجاد یک الگو و تصویر ذهنی است، نه این که واقعا برای هر تست زمان
بگیرید!
کلید: در تستهای زیست شناسی، دقت بر روی درک و فهم سؤالات اهمیت بیشتری دارد.
زیان انگلیسی
تستهای درس زبان آخرین سری ازسؤالات در دفترچهی عمومی میباشند 50 یا 60 درصد از دانشآموزانی که نتوانستهاند تستهای زبان را بزنند استدلالشان این است که زمان کم آوردهاند. چرا؟ دلیل این امر اختصاص زمان بیشتر به تستهای دروس ماقبل است. توقف زیاد درتستهای قبلی که معمولا هم غلط ازآب در میآیند، موجب ضرر جدی در تستهای زبان میشود، در حالی که اگر دقت مناسب برای آن صرف گردد، احتمالا تستهای صحیح بیشتری را علامت خواهیدزد. بنا بر این بسیار مهم است که مجموعهی سؤالات دفترچهی عمومی را با هم ببینید. از ابتدای سؤالات عمومی شروع کنید وتا انتهای سؤالات که تستهای زبان هستند پیش بروید و بعد برای تستهای یک ستاره ودوستاره وقت بگذارید. در درس زبان، تستهایی را که سالهای قبل زیاد تکرارشدهاند، با نظر دبیران مشخص نمایید و تمرین کنید.
کلید: در تستهای زبان انگلیسی، زمان را هماهنگ با زمان دروس عمومی دیگر در نظر بگیرید.
معارف
با عنایت به فرّار بودن مفاهیم به خصوص اسامی، مباحث سنتهای الهی، فلسفه، تاریخ و احکام، لازم است درس معارف دریک فرصت کوتاه مرور شود. روایات و مخصوصا آیات باید با دقت خوانده شود. چرا که قابلیت طراحی تست در مورد آنها زیاد است. باید بدانید هر آیه در چه زمینهای است و اشاره به کدام مطلب دارد. یک دانشآموز مسلط میتواند تستهای معارف را در زمان 8 تا ۱۰ دقیقه پاسخ داده و در زمان صرفهجویی کند.
کلید: در تستهای معارف، امکان سرعت عمل، بیشتر است.
ادبیات
با وجود آن که درس ادبیات با زبان مادری دانشآموزان ارتباط دارد، اما مورد سهلانگاری بیشتری قرار میگیرد. از کنکور 81 که سؤالات به نسبت سختتر شدهاست، توقع میرود دانشآموزان این درس را جدیتر بگیرند. علاوه بر آن کتاب زبان فارسی که از سال سوم آن در کنکور سؤال میآید به اندازهی کفایت تدریس نمیشود و اکثردانشآموزان در این درس مشکل دارند. با عنایت به این که 5 سؤال ازاین کتاب طرح میشود لازم است دانشآموزان ضعفهای خود را در آن جبران نمایند. تسلط بر کلیهی مطالب ادبیات حتی هم سنگ دبیر، برای کسب نتیجهی مطلوب ضرورت دارد. دانشآموزان در بخش دریافت پیامهای اصلی مطالب نیزمشکل دارند. درقرابتهای معنایی توصیه میشود ابتدا خود عبارت یا بیت را مطالعه نموده و سپس در ذهن خودتان معنی کنید. بعد معنی را در ذهن ساده نمایید تا حدی که چکیده و درونمایهی اصلی موضوع کشف شود.
اولین سؤالات دفترچهی عمومی، تستهای ادبیات هستند و لذا تقسیم زمان مناسب در این درس مهم است.
کلید: تستهای ادبیات را جدی بگیرید و به حفظیات اتکا نکنید.
عربی
در رابطه با ترجمه به فعل و زمان فعل توجه شود و در موارد مشابه کلمات سادهای مانند ضمایر یا مفرد و جمع بودن کلمات مد نظر قرار گیرد. در درک مطلب، دقت درمفهوم کلی مطالب مهم است. یادتان باشد که سؤالات مطرحه خارج ازمفاهیم درک مطلب نخواهدبود. سؤالهای تجزیه و ترکیب از بخش درک مطلب، از انتها پاسخ داده شوند. یعنی ابتدا به ترکیب توجه شود و بعد موارد تجزیه. شناخت نقش مثل تمیز، حال و نیز جامد و مشتق بودن کلمه دقت گردد. در رابطه با تمیز، عدد و حرکتگذاری جملات دادهشده به اسمهای غیر منصرف دقت بیشتری شود.
کلید: در تستهای عربی، برای کسب مهارت بیشتر، هیچ فنی به اندازهی آمادگیهای قبلی نقش ندارد.
نتیجه گیری:
1- درطراحی سؤالات کنکوراصول کلی طراحی تست رعایت میشود.بنابراین برای پاسخگویی به سؤالات دنبال روشهای غیرعادی نباشید.
2- خود را برای مواجهه با هر نوع سؤالی درسر جلسه کنکورآماده سازید.
3- سؤالات هردرس را در سه مرحله؛
4 - باید این فن جسورانه را بیاموزید که ازسر بعضی تستها بگذرید.
5 - درتستهایی که درموردگزینه ی صحیح شک داریدتنهازمانی ریسک کنیدکه اطمینان داشته باشیدحداقل دوگزینه غلط است.
6 - قبل ازهرگونه اقدام به پاسخگویی تست،تمام اجزاءآن رابادقت بخوانید.
7 - سعی کنیدقبل ازپاسخ به هرتست،گزینه صحیح راحدس بزنید.
8 - درجلسه کنکوردقت کنید درفضایی قرار نگیرید که با کوچکترین سرنخها فریب بخورید.
9 - درتقسیم زمان برای پاسخگویی به تستها،توجه داشته باشید که زمان برای حل هرتست متفاوت است.
10 - اگرزمانی برای مرورتستها باقی ماند،پاسخ راتنها زمانی تغییر دهید که به غلط بودن اول اطمینان حاصل نمایید.
11 - برای افزایش سرعت عمل درتست زنی چهارعوامل مؤثرند:
تمرین و رکوردگیری تست زنی،شادابی وسرحال بودن تمرکزوآرامش ومطالعه ی مفهومی.
12 - محاسبات ریاضی رابادقت وتمرکزانجام دهید.
13 - درتستهای ریاضی،یک روش کارمشخص داشته باشید تا دچار سردرگمی نشوید.
14 - دردرس فیزیک ضمن مطالعه مفهومی و تقویت بنیه ریاضی، به طورکیفی تستهایی درسطوح ساده،متوسط وسخت زده و مراقب مفاهیم نزدیک به هم باشید.
15 - درتستهای شیمی به نحوه توزیع سؤالات و همچنین دراولویت قرار دادن پاسخگویی به تستهای توصیفی توجه نمایید.
16 - درتستهای زیست شناسی، دقت بر روی درک و فهم سؤالات اهمیت بیشتری دارد.
17 - درتستهای زبان انگلیسی، زمان راهماهنگ با زمان دروس عمومی دیگر در نظر بگیرید.
18 - درتستهای معارف،امکان سرعت عمل، بیشتراست.
19 - تستهای ادبیات راجدی بگیرید و به حفظیات اتکانکنید.
20 - درتستهای عربی، برای کسب مهارت بیشتر،هیچ فنی به اندازه آمادگیهای قبلی نقش ندارد.
اگر تا اینجا خوب پیش آمده اید، باید توانسته باشید با خودتان هم کنار بیایید. آیا می توان از همین الان، احتمال موفقیت را تعیین کرد؟ بلی! به شرطی که معلوم باشد چقدر به خودتان اطمینان دارید و چقدر خود را باور کرده اید؟ شما می توانید بر اساس ارزیابی های خود از آمادگی های درسی و روانی و با حساب دو دوتا چهار تا و به شیوه ای منطقی، احتمال قبولی خود را تشخیص دهید. برای این که برای سئوال «چقدر خود را باور دارید؟» پاسخی بیابید، به موارد زیر توجه کنید و وضعیت خود را با این ملاکها بسنجید.
1-کنکور و سرنوشت: اگر فکر می کنید کنکور سرنوشت ساز است، به طور حتم تفسیر شما از سرنوشت، نیاز به تغییر و اصلاح دارد. کنکور می تواند مهم باشد، اما نمی تواند دلیل زندگی کردن باشد! کنکور می تواند عامل پیشرفت باشد، اما دلیل خوشبختی نیست .
زندگی مهم است یا کنکور؟ بله! کنکور هر قدر هم که مهم باشد، جزیی از زندگی است نه همه آن. باز هم تکرار می کنیم فکرهایی از قبیل سرنوشت ساز تلقی کردن کنکور و یا همه زندگی و خوشبختی و بدبختی را با کنکور تفسیر کردن، نه تنها از نظر فلسفه زندگی درست نیستند، بلکه به شدت اضطراب زا می باشند. کسی که کنکور را سرنوشت ساز می داند، خود به خود ترس و اضطراب زیادی از قبول نشدن داشته و آرامش خود را از دست می دهند.
2-قدرت باورها: نمی گوییم به خود بگویید که در بهترین رشته قبول خواهید شد، ولی تأکید می کنیم حداقل به اندازه ای که کار کرده اید، خود را باور داشته باشید. راحت و منطقی بپذیرید که این قدر کار کرده اید و زحمت کشیده اید و تا این حد لیاقت و حق شماست. نه خود را کمتر ببینید و نه متوقع باشید. بزرگان به اهمیت نقش باورها در زندگی تأکید فراوان داشته اند. بیایید خود را باور داشته باشیم. خودباوری یعنی پذیرش خود، یعنی قبول واقعیت ها، یعنی کنار گذاشتن تردیدها و دودلی ها، یعنی تسلط بر خود و نتیجه همه اینها، یعنی آرامش. عجله نکنید، دست و پای تان را گم نکنید، در شک نمانید، اضطراب تان را کنترل کنید و مراقب روحیه خودتان باشید. شاید این جمله معروف حضرت امام (ره) را شنیده باشید که:«اساس همه امور، باور انسان است.» نمونه هایی از این قبیل زیاد داریم. آنتوان چخوف هم می گوید: «انسان، همان چیزی است که باور دارد.» اینها جملاتی رویایی نیستند، بلکه عین واقعیت هستند. شنیده اید و دیده اید که در بازی های فوق العاده حساس فوتبال، بازیکنان به دلیل ترس از نتیجه بازی، دچار اضطراب و دلهره شدیدی می شوند.مربیان کار آمد و باهوش سعی می کنند با روشهای ممکن، اضطراب بازیکنان را کنترل کرده و خودباوری را در آنها تقویت نمایند. شاید هم باید نقش این چنین مربیان را برای خود ایفا کنید. در شماره بعد از روشهای کنترل اضطراب هم سخن خواهیم گفت. به توانایی و آمادگی های خود، باور داشته باشید.
3-قدرت شک ها: آدم شکاک به جایی نمی رسد. اگر شما کسی هستید که برای قدم به قدم فعالیت ها و برنامه هایتان دچار شک و تردید می شوید، باید در مورد احتمال موفقیت خودتان هم شک کنید. ضعیف کار کرده اید؛ بپذیرید که باید به اندازه کارتان بهره ببرید. قوی کار کرده اید؛ چرا نباید به چیزی که استحقاقش را دارید، نرسید. چرا این همه شک، این همه تردید و دودلی. شما کارتان را کرده اید، به خدا توکل کنید و باقی چیزها و مصلحت خود را به او واگذار کنید. همان گونه که باورها، قدرت عظیمی در ایجاد انگیزه دارند، شک ها هم، در مقابل انگیزه ها را تحلیل می برند. بدترین زمان برای شک و تردید، همین زمانها هستند، اصلاً شما آن قدر وقت ندارید که بخواهید شک کنید. شک ها فقط زمان را تلف خواهند کرد. اگر امروز به خاطر شک، برنامه و روش خود را تغییر دادید، از کجا معلوم چند روز و چند هفته بعد دوباره شک نکنید. شکسپیر می گوید:«تردیدها به ما خیانت می کنند. ما را از کوشش بر حذر می دارند و از پیروزی هایی که به احتمال زیاد نصیب ما خواهد شد، محروم می سازند.» به شک و تردیدها زیاد میدان ندهید به خصوص وقتی به پایان کار نزدیک می شوید.
4-قدرت شانس: کسانی که باورهای ضعیفی دارند و به شک های خود زیاد میدان می دهند، خود را با شانس و اقبال دلخوش می سازند. واگذار کردن نتیجه کار به شانس نوعی رفع مسئولیت و در واقع بی مسئولیتی است. اصلاً اعتقاد به شانس یعنی شک داشتن به موفقیت، یعنی ترس از مبارزه و یعنی عدم توانایی در کنترل اوضاع. ترسو نباشید، متزلزل نباشید، سر رشته امور را از دست ندهید. به توانایی های خودتان تکیه کنید.به هیچ وجه احتمال موفقیت خودتان را در کنکور به شانس و اقبال واگذار نکنید.
چقدر با فنون تست زنی آشنا هستید؟
زیست شناسی- به دلیل تنوع زیاد منابع و کتب تست های زیست شناسی، مراجعه به تست های کنکورهای سال قبل به عنوان بهترین منبع، بیشتر توصیه می شود.
پیشنهاد می شود برای ایجاد آمادگی بیشتر، از هر مبحث درس زیست، حدود ۴۰ تست تمرین و مرور گردد. شواهد نشان می دهند که فقط ۷ درصد از دانش آموزان تست های زیست شناسی را بالای۵۰ درصد می زنند. از دو جنبه می توان به این مشکل نگاه کرد؛ اول آن که دانش آموزان سواد کافی نداشته باشند. اما این دلیل چندان قابل استناد نیست. نکته دوم و عامل اصلی ضعف داشتن در پاسخگویی به تست های زیست شناسی، عدم درک سؤالات و عجله در پاسخ دادن است. هر سؤال نکات کلیدی دارد که با خوب فهمیدن سؤال قابل دستیابی است.
برای هر سؤال زیست شناسی ۴۵ ثانیه زمان وجود دارد. از این زمان می توان ۱۵ ثانیه را به خوب خواندن سؤال، ۱۵ ثانیه را به خواندن گزینه ها و ۱۵ ثانیه را به پاسخ دادن و پر کردن پاسخنامه اختصاص داد. البته بیان این نکته صرفاً برای ایجاد یک الگو و تصویر ذهنی است، نه این که واقعاً برای هر تست زمان بگیرید! در تست های زیست شناسی، دقت به روی درک و فهم متن سؤالات اهمیت بیشتری دارد.
زبان انگلیسی- تست های درس زبان، آخرین سری از سؤالات در دفترچه عمومی است.۵۰ یا۶۰ درصد از دانش آموزانی که نتوانسته اند تست های زبان را بزنند، تنها استدلالشان این است که زمان کم آورده اند. چرا؟ دلیل این امر، اختصاص زمان بیشتر به تست های دروس ماقبل است. توقف زیاد در تست های قبلی که معمولاً هم غلط از آب درمی آیند موجب ضرر جدی به تست های زبان می شود. در حالی که اگر وقت مناسب برای آن صرف گردد احتمالاً تست های صحیح بیشتری را علامت خواهید زد. بنابراین بسیار بسیار مهم است که مجموعه سؤالات دفترچه عمومی را با هم ببینید یعنی از ابتدای سؤالات عمومی شروع کنید و تا انتهای سؤالات که تست های زبان هستند، پیش بروید و بعد برای تست های یک ستاره و دو ستاره وقت بگذارید. در زبان، تست هایی را که سال های قبل زیاد تکرار شده اند، با نظر دبیران مشخص کرده و تمرین کنید. در تست های زبان انگلیسی، زمان را هماهنگ با زمان دروس عمومی دیگر در نظر بگیرید.
معارف اسلامی- با عنایت به فرار بودن مفاهیم، به خصوص اسامی، مباحث تست های الهی، فلسفه، تاریخ و احکام، لازم است درس معارف در یک فرصت کوتاه مرور شود. روایات و مخصوصاً آیات، باید با دقت خوانده شود؛ چرا که قابلیت طراحی تست در مورد آنها زیاد است. باید بدانید هر آیه در چه زمینه ای است و اشاره به کدام مطلب دارد. یک دانش آموز مسلط می تواند تست های معارف را در زمانی ۸ تا ۱۰ دقیقه ای پاسخ داده و در زمان صرفه جویی کند. در تست های معارف اسلامی، امکان سرعت عمل بیشتر است.
ادبیات- به نظر می رسد چون درس ادبیات ارتباط با زبان مادری دانش آموزان دارد، مورد سهل انگاری بیشتری قرار می گیرد. اما از کنکور ۸۱ که سؤالات به نسبت سخت تر شده است، توقع می رود دانش آموزان این درس را جدی تر بگیرند. علاوه بر آن، کتاب زبان فارسی که از سال سوم آن در کنکور سؤال می آید، به اندازه کفایت تدریس نمی شود و اکثر دانش آموزان در این درس مشکل دارند. با عنایت به این که ۵ سؤال از این کتاب طرح می شود، لازم است دانش آموزان ضعف های خود را در آن جبران کنند. تسلط بر کلیه مطالب ادبیات حتی همسنگ دبیر، برای کسب نتیجه مطلوب ضرورت دارد. دانش آموزان در بخش دریافت پیام های اصلی مطالب نیز مشکل دارند. در قرابت های معنایی توصیه می شود ابتدا خود عبارت یا بیت را مطالعه نموده و سپس در ذهن خودتان معنی کنید، بعد معنی را در ذهن ساده نمایید تا حدی که چکیده و درونمایه اصلی موضوع کشف شود. سؤالات اول دفترچه عمومی، تست های ادبیات هستند و لذا تقسیم زمان مناسب در این درس مهم است ست های ادبیات را جدی بگیرید و به حفظیات اتکا نکنید.
عربی- در ارتباط با ترجمه، به فعل و زمان فعل توجه شود و در موارد مشابه کلمات ساده ای مانند ضمایر یا مفرد و جمع بودن کلمات مد نظر قرار گیرد. در درک مطلب، دقت در مفهوم کلی مطلب مهم است. یادتان باشد که سؤال مطروحه خارج از مفاهیم درک مطلب نیست. سؤال های تجزیه و ترکیب از بخش درک مطلب، از انتها پاسخ داده شوند، یعنی ابتدا به ترکیب توجه شود و بعد موارد تجزیه. به شناخت نقش، مثل تمیز، حال و جامد و مشتق بودن کلمه دقت گردد. در رابطه با تمیز عدد و حرکت گذاری جملات داده شده به اسم های غیرمنصرف دقت بیشتری شود. در تست های عربی، برای کسب مهارت بیشتر، هیچ فنی به اندازه آمادگی های قبلی نقش ندارد.
منبع
روزنامه همشهری
چه پاسخی به این سؤال می دهید؟ آیا به اهمیت این پاسخ آگاهی دارید؟ آیا می دانید انتخاب نوع هدف تا چه حد در مسیر فعالیت تأثیر دارد؟ آیا هدفی که انتخاب کرده اید، منطقی است؟
خیلی از دانش آموزانی که انگیزه های بالا و آمادگی های درسی خوبی دارند، هدف خود را در کنکور قبولی صد درصد قرار می دهند. حتی بسیاری از دانش آموزان دیگر هم می خواهند به هر نحو ممکن قبول شوند حتی اگر شده از یک رشته پایین تر، و دوست دارند بالاخره در پایان کار مهر قبولی بر پیشانی آنها هم بخورد. اگر ناراحت نمی شوید باید بگوییم که چنین هدفی، هدف منطقی محسوب نمی شود. این، از جمله اهدافی است که ایجاد اضطراب می کند. شما در حین فعالیت و تا قبل از کنکور فشار روانی زیادی را باید تحمل کنید که نتیجه آن اضطراب غیرقابل کنترل است. علاوه بر آن اگر هدف را موفقیت حتمی قرار دهید و به آن نرسید، لطمه زیادی می خورید. اگر هدف تلاشهای خود را موفقیت حتمی قرار دهید باید استرس و اضطراب ناشی از آن را هم بپذیرید.
علت حضور شما در میدان کنکور چیست؟ بارها به این موضوع به اشکال مختلف اشاره کرده ایم، چرا که مسأله ای فوق العاده مهم است. آیا با پای خودتان وارد این عرصه شده اید یا دیگران شما را به میدان هل داده اند و مواظب تان هستند که از میدان فرار نکنید! اگر در این مورد شک دارید، خود را با یک ملاک می توانید ارزیابی کنید. چقدر برای کنکور سرمایه گذاری عملی کرده اید؟ به عبارت دیگر هدف و انگیزه شما چقدر با تلاشهایتان تطابق دارد؟ آیا به اندازه حرفهایتان جدی هستید؟ اگر احساس کردید حضور شما در کنکور بیش از آن که برای خودتان مهم باشد، برای دیگران مهم است و یا صرفا به این دلیل در کنکور حضور دارید که دیگران هم این کار را می کنند، همین امروز رویه خود را تغییر دهید. هیچ عاملی اعم از جو زندگی، انتظار اطرافیان، تبلیغات و سایر شرایط نباید شما را به این مسیر کشانده باشد. باید خودتان آگاهانه قدم به میدان کنکور بگذارید. کنکور می تواند فرصتی برای محک زدن خودتان در زندگی باشد و این که چقدر برای اهدافتان ارزش قائلید و سرمایه گذاری عملی می کنید.
بعضی ها چون حوصله تلاش ندارند، هم در فعالیت و هم در نتیجه به حداقل رضایت می دهند. اینان بیشتر به دنبال شانس و اقبال هستند و این که بالاخره شاید دری به تخته بخورد و یک جوری قبول شوند. متأسفانه این دسته همیشه دنبال راههای در رو هستند. مثلا این که چگونه پاسخنامه کنکور را علامت بزنند تا حداقل نتیجه را بگیرند، برای آنان سوژه ای جالب محسوب می شود. آنها حتی درصدی هم برای احتمال اشتباه در کامپیوترهای علامت خوان در نظر می گیرند! آنها همچنین از دبیران و مدرسینی که فقط کلیدها و کلیشه ها را برای علامت زدن گزینه ها آموزش دهند، استقبال می کنند. در شرایط فعلی کنکور و فضای رقابتی شدید، کسانی که به حداقل ها رضایت می دهند نباید منتظر کسب نتیجه باشند به خصوص این که آنها در ارزیابی موقعیت و توانایی های خود هم دچار اشتباه می شوند. شنیده اید دانش آموزی که فکر می کند در امتحان نمره ?? می گیرد، معمولا کمتر از پیش بینی خود به دست می آورد. حضور باری به هر جهت در کنکور و کسب نتیجه را به شانس و عوامل دیگر واگذار کردن در شرایط رقابتی کنکور، ساده اندیشی و انکار واقعیت است.
سعی کنید هیچ گاه در اهداف خود دچار سردرگمی و ابهام نشوید.میدان کنکور را به عنوان نمونه ای از عرصه های زندگی تصور کنید. انسان جدی در همه کارهایش جدی است، اما انسان ابهام گرا، افت و خیز زیادی دارد. برای یک بار هم که شده، خود را در معرض آزمون قرار دهید و ببینید در کاری که برایتان مهم است، چقدر جدی هستید. روشنی و ارزشمندی هدف، مستلزم جدی بودن است. اگر در اهداف و انگیزه هایتان دچار شک و ابهام می شوید، به احتمال زیاد اهداف تان بیش از آن که درونی باشند، به عوامل بیرونی بستگی دارند. هیچ گاه به خودتان اجازه ندهید با اهداف مبهم حرکت کنید. اهداف روشن چراغ راه هستند.
بعد از همه نکات عنوان شده، چه چیزی باید هدف قرار گیرد، بهترین و منطقی ترین هدف چیست؟ آیا می توان هدفی انتخاب کرد که کمتر اضطراب زا باشد؟ توصیه می کنیم هدف را حداکثر استفاده از توانایی های خودتان قرار دهید. اگر هدف، حداکثر استفاده از توانایی ها و قابلیت ها باشد، هم تلاش و هم شکست و پیروزی معنای دیگری پیدا می کند. کسی که به جای فرار از واقعیت ها و ارتباط دادن دلایل شکست و پیروزی به عوامل بیرونی، بر توانایی های خود تمرکز می کند، در واقع انتظاراتش را از خودش بالا می برد و سعی می کند بیشتر کوشش نماید.
فرض کنید همین امروز کنکور تمام شده و شما بعد از امتحان، منتظر اعلام نتایج هستید، معمولا در چنین شرایطی، انسان فرصتی پیدا می کند تا نگاهی به پشت سر بیندازد و ببیند چه کرده است و چه اتفاقاتی افتاده است. فرض کنید امروز همان روز است و شما به جای آن که در چنان روزی این کار را انجام دهید، همین الان نگاهی به گذشته و حال خود بیندازید. همان سؤالی را که قبلا هم از شما کرده ایم از خودتان بکنید: چقدر از توانایی های خود استفاده کرده اید؟ گذشته را نمی توان عوض کرد، ولی شما هنوز فرصت دارید! اگر هدف را حداکثر استفاده از توانایی های خودتان قرار دهید، شما در واقع وارد میدانی نمی شوید که حریف مقابل خودتان هستید. به جای ایراد گرفتن به در و دیوار، اول سعی می کنید تکلیف تان را با خودتان روشن کنید. به جای آن که بعد از کنکور تأسف بخورید که چرا همه تلاشتان را نکرده اید، هم اینک کمربندها را سفت تر ببندید و به جای سپردن احتمال موفقیت به حوادث و شانس، منطقی و واقع بینانه حرکت کنید. چنین هدفی به شما کمک می کند اضطراب را با تلاش کنترل نمایید، یعنی بپذیرید که اگر بیشتر فعالیت کنید، از خودتان راضی تر خواهید بود و این، یعنی کاهش اضطراب، در هر حال یاد آوری می کنیم که نوع هدف در همه ابعاد فعالیت و تلاش شما تأثیر می گذارد.
روزنامه همشهری